جوش یا آکنه (acne) یک بیماری پوستی طولانی مدت است که در اثر مسدود شدن فولیکول های مو به دلیل تجمع چربی و سلول های مرده پوست ایجاد می شود. از جلوه های بارز جوش آن است که پس از بهبودی از خود جای زخم (اسکار) به جا می گذارد. اسکار، با افزایش سن و از بین رفتن تدریجی کلاژن پوست، و نیز قرار گرفتن در معرض آفتاب مشخص تر می شود و ظاهر فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. خوشبختانه برای از بین بردن اسکار یا جای جوش گزینه های درمانی متعددی وجود دارد که یکی از آنها میکرودرم ابریژن است. در روش میکرودرم که یک روش سرپایی است و در مطب انجام می شود، پزشک به کمک دستگاه دستی کوچکی، لایه بیرونی پوست (اپیدرم) را به آرامی برمی دارد، و با از بین بردن جای جوش و بازسازی پوست، موجب بهبود ظاهر فرد می شود.
میکرودرم ابریژن چیست؟
میکرودرم ابریژن یک روش غیر تهاجمی برای بهبود ظاهر پوست است. این روش، توام با نوعی لایه برداری فیزیکی در لایه سطحی پوست است که در عین حال، باعث تحریک پاسخ ترمیم زخم بدن و افزایش تولید کلاژن می شود. کلاژن تازه تولید شده، شروع به پر کردن جای فرورفته جوش می کند، و همزمان باعث جوانسازی صورت و تجدید پوست می شود. این فرایند باعث بهتر شدن بافت پوست، کاهش جای جوش، و ارتقاء ظاهر فرد می شود. میکرودرم ابریژن به دو روش زیر انجام می شود:
میکرودرم با نوک الماسی
این نوع میکرودرم به کمک یک دستگاه دستی نوک الماسی انجام می‌شود. قلمی که سر لایه برداری دستگاه روی آن نصب شده قادر است با استفاده از خلا و ایجاد مکش، سلولهای مرده‌ی لایه سطحی را از پوست جدا و آن را تمیز کند. قطعات دستگاه شامل هندپیس (3 عدد)، سری الماسه (9 عدد)، اسلحه پاشش، فیلتر (2 عدد) و شلنگ اتصال (2 عدد) می باشد. سری های الماسه دارای درجات زبری متفاوت هستند و پزشک بر اساس ویژگی های پوست و هدف درمان یکی را انتخاب میکند. از آنجا که ناراحتی ایجاد شده در این روش بسیار کمتر است، بیشتر برای پوست‌های حساس به کار می رود.
میکرودرم کریستالی
دستگاهی که در این روش به کار می رود از یک متراکم کننده (کمپرسور) تشکیل شده که به وسیله یک سری دستی هوا را به داخل می‌کشد. پس از قرار گرفتن سر دستگاه روی پوست، با ایجاد خلأ و پاشیدن کریستال‌هایی از جنس اکسید آلومینیوم (کرندوم) روی سطح پوست، سلولهای مرده سطح پوست را جدا می کند. در سر دستگاه لوله دیگری نیز وجود دارد که بلافاصله سلولهای مرده و کریستال‌ها را می مکد و به کیسه زباله می ریزد. تنظیم عمق لایه برداری با کنترل میزان جریان کریستال ها و قدرت خلأ انجام می شود. این فرایند معمولا دو بار، و در صورت ضخامت پوست یا شدت مشکل، 3 بار روی پوست انجام می شود.
مزایای میکرودرم ابریژن برای جای جوش
استفاده از میکرودرم ابریژن برای رفع جای جوش دارای مزایای زیر است:
- روش ملایمی است که برای انواع پوست (از نظر بافت و رنگ) می توان آن را به کار برد
- یک عمل سرپایی است و می تواند در مطب انجام شود
- نسبت به سایر روش های درمانی جای جوش نسبتاً کم هزینه است
- زمان بهبودی آن کوتاه است و فرد می تواند بلافاصله بعد از اتمام هر جلسه به سر کار خود برگردد
- در این روش، علاوه بر فرایند لایه برداری، مواد باقی مانده، سلولهای مرده و روغنهای اضافی که باعث کاهش گرفتگی منافذ می شوند نیز، از سطح پوست خارج می شوند، که خود از بروز مشکلات آتی جلوگیری و به شفاف تر شدن پوست کمک می کند.
تفاوت میکرودرم ابریژن و درم ابریژن
تفاوت اساسی بین درم ابریژن و میکرودرم ابریژن در شدت عمل و عمق نفوذ در پوست است. در واقع، درم ابریژن نسخه شدیدتر میکرودرم ابریژن است زیرا با قدرت و شدت بیشتری، لایه های عمیق تر پوست را برمی دارد. در حالی که میکرودرم ابریژن سلولهای پوستی مرده (یا در حال مرگ) سطح پوست را از بین می برد، درم ابریژن عمیق تر می رود تا لایه هایی از درمیس را که زنده هستند نیز بردارد. این بدان معناست که درم ابریژن در مقایسه با میکرودرم ابریژن نتایج چشمگیر تری را ارائه می دهد و برای افرادی که دچار مشکلات شدید پوستی هستند مفید است (یعنی چین و چروک های عمیق تر، رنگدانه های شدیدتر، جای جوش عمیق و غیره). البته، باید اضافه کرد که درم ابریژن همراه با هزینه بیشتر، درد و ناراحتی نسبتاً قابل توجه تر، زمان بهبودی طولانی تر و خطر بیشتر عوارض طولانی (مانند عفونت، تغییرات دائمی در رنگ پوست و باقی ماندن اسکار) است.
انواع جای جوش
به اثری که بعد از بهبود جوش بر روی پوست باقی می ماند، اسکار یا جای جوش گفته می شود. جای جوش هنگامی ایجاد می شود که روند بهبودی جوش مختل می شود و دارای انواع زیر است:
جای جوش آتروفیک یا فرو رفته (Atrophic Scar)
این نوع جای جوش بیشتر در صورت ایجاد می شود و پایین‌تر از سطح پوست اطراف خودش شکل می گیرد. متداول تر از سایر اشکال است و وقتی ایجاد می‌شود که حین روند بهبود زخم، کلاژن کافی تولید نشده باشد. نتیجه این حالت، تو رفتگی یا افسردگی است. جای جوش آتروفیک خود بر سه نوع است:
جای جوش گرد یا دره ای (Rolling Scar)
این نوع جای جوش کم عمق (3 تا 5 میلیمتر) با دهانه پهن است و ظاهری موج دار دارد.
جای جوش واگنی (Boxcar Scar)
جای جوش واگنی می تواند گرد یا بیضی شکل با عمق 1/0 تا 5/0 میلی متر باشد و ویژگی بارز آن داشتن جدار مشخص با زاویه های راست مانند واگن قطار است. این اسکار می تواند عمق کم یا زیاد داشته باشد و هر چه عمق آن کمتر باشد، به درمان بهتر پاسخ می دهد.
جای جوش چکشی (Ice Pick)
این نوع جای جوش دارای فرورفتگی های عمیق و تیز است و منظره ای که ایجاد می کند مانند نوک چکشی است که در پوست فرو رفته باشد.
جای جوش هیپرتروفیک یا برجسته (Hypertrophic Scar)
این نوع اسکارها که به نام کلوئید نیز خوانده می شوند (keloid scars)، به دلیل تولید بیش از حد کلاژن در فرایند بهبود زخم ایجاد می شوند و شیوع آنها از سایر انواع کمتر است. به صورت ضایعات گوشتی و برجسته (گوشت اضافه) و بالاتر از سطح پوست ظاهر می شوند و بیشتر در قسمتهای بالای تنه، کمر و گردن تشکیل میشوند.
لکه‌های تیره
گاهی بعد از بهبود جوش، رنگ پوست تغییر میکند. البته این تغییر رنگ، جای جوش محسوب نمی شود. لکه های تیره به رنگ های قرمز، بنفش، یا قهوه‌ای هستند و بعد از چند ماه تا حد زیادی برطرف می شوند.
آیا میکرودرم ابریژن برای رفع جای جوش مناسب است؟
میکرودرم ابریژن برای جای جوش های افسرده یا آتروفیک که در پوست گودال ایجاد می کنند، به بهترین وجه کار می کند، و محدوده عمل آن تا اپیدرمیس است. اما برای انواعی که عمیق ترند و گودی آنها تا درمیس هم نفوذ می کند مناسب نیست. به این دلیل جای جوش نوع چکشی (ice pick scar) که عمیق تر از سایر اسکارهاست، با این روش درمان نمی شود. درکل، اسکار گرد (Rolling) بهترین پاسخ و اسکار چکشی کمترین پاسخ را به میکرودرم می دهد. اسکارهای کم عمق واگنی (Boxcar) نیز گزینه مناسبی هستند. البته در مورد اسکارهای عمیق ، فرآیند لایه برداری با میکرودرم می تواند به صاف کردن لبه های آنها کمک و ظاهر آنها را کمی بهتر کن
موارد منع انجام میکرودرم ابریژن
در موارد زیر باید از انجام عمل میکرودرم خودداری نمود:
- وجود زخم های باز
- وجود جوش فعال (کیستیک یا گره ای)
- مصرف اخیر ایزوترتینوئین (Accutane) برای درمان جوش
- وجود بثورات مربوط به تحریک، اگزما یا روزاسه
- وجود تبخال فعال
- وجود کیست های پوستی بدخیم
مراقبت های قبل از عمل میکرودرم ابریژن
آماده سازی اولین مرحله برای انجام میکرودرم ابریژن است که توصیه می شود قبل از انجام میکرودرم ابریژن، ازانجام این موارد خودداری کنید:
استفاده از پرکننده یا تزریق نوروتوکسین، 3 تا 4 روز قبل از درمان خودداری کنید. هر نوع لایه برداری 3 تا 5 روز قبل از درمان ممنوع است. استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، 1 هفته قبل از درمان. برنزه کردن یا اپیلاسیون، 1 هفته قبل از درمان خودداری کنید. استفاده از ایزوترتینوئین (Isotretinoin)، 6 ماه قبل از درمان خودداری کنید.
بعلاوه، چون در میکرودرم ابریژن کریستالی، اغلب از کریستال های اکسید آلومینیوم استفاده می شود، در صورت وجود آلرژی آلومینیومی باید پزشک را مطلع نمود. در چنین مواردی، پزشک نوع متفاوتی از کریستال، یا میکرودرم را انتخاب می کند.
نحوه انجام عمل میکرودرم ابریژن
قبل از عمل، ناحیه درمانی باید کاملا تمیز و بدون آرایش و عاری از هرگونه مواد زائد باشد. اگر میکرودرم در ناحیه صورت باشد، برای پوشاندن چشمها از عینک محافظ استفاده می شود.
طی یک جلسه درمانی که بین 30-60 دقیقه طول می کشد، هندپیس یا ابزار دستی (اعم از الماسی یا کریستالی) تا سه بار از منطقه درمانی عبور می کند. عمق نفوذ دستگاه به پوست، توسط اعمال فشارهای مختلف به عملگر دستگاه یا تنظیم میزان جریان کریستال ها، کنترل می شود. در پایان هر جلسه، زوائد باقی مانده بر پوست یا ذرات کریستال توسط مکش از پوست پاک می شود و مرطوب کننده و ضد آفتاب روی پوست اعمال می شود.
دستگاه مورد استفاده می تواند تأثیر ماساژ دهنده ای روی پوست داشته باشد و نیز احساس ساکشن ملایمی در فرد ایجاد می کند. احتمال دارد بیمار حین عمل احساس خراش جزئی داشته باشد.
اقدامات بعد از عمل میکرودرم ابریژن
بعد از هر جلسه باید از یک مرطوب کننده متناسب با نوع پوست استفاده کرد. استفاده منظم از مرطوب کننده ها به کاهش شدت عوارض جانبی کمک می کند. همچنین استفاده از ضد آفتاب ضروری است. چون میکرودرم پوست را نسبت به اشعه ماوراء بنفش حساس تر می کند و می تواند منجر به سوختگی شود. این حساسیت، خطر ابتلا به زخم های ناشی از آفتاب (لکه های سنی یا age spots ) را افزایش می دهد. توصیه می شود که فرد به مدت 24-48 ساعت پس از یک جلسه میکرودرم ابریژن، از قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور خورشید خودداری کند و حتماً حداقل سه هفته بعد از هر جلسه درمانی به طور مرتب از ضد آفتاب SPF 30 استفاده کند. در طی فرایند بهبودی باید از استفاده از محصولات ضد جوش موضعی و محصولات خشن پوست مانند لایه بردارهای شیمیایی خودداری کرد.
عوارض جانبی احتمالی میکرودرم ابریژن
بخشی از جذابیت میکرودرم ابریژن نداشتن عوارض جانبی جدی است. عوارض جانبی میکرودرم خفیف و موقتی است و به طور معمول بعد از چند ساعت یا حداکثر یک روز محو می شود. عوارضی که ممکن است تجربه شود عبارتند از:
- قرمزی پوست
- حساسیت
- کبودی
- پتشی (Petechiae)، لکه های قرمز کوچک و تیره که نشان دهنده خونریزی زیر پوستی است
- خشکی پوست
- به ندرت، ایجاد بثورات پوستی یا عفونت و فعال کردن عفونتهای خفیف پوستی مانند تبخال
- تغییر رنگی پوست (هایپرپیگمنتاسیون)
هزینه میکرودرم ابریژن برای جای جوش
از آنجا که میکرودرم در زمره اعمال زیبایی به شمار می رود، مشمول خدمات بیمه ای نیست. البته، در مقایسه با سایر روش های درمان جای جوش، یک روش نسبتاً کم هزینه است. هزینه میکرودرم بسته به محل انجام عمل، وسعت آن، تعداد جلسات مورد نیاز و دستمزد ارائه دهنده خدمات، که بر اساس مهارت و تجربه وی تعیین می شود، متفاوت خواهد بود.
پاسخ به پرسش های متداول میکرودرم
1-آیا با داشتن جوش فعال در صورت می توان به عمل میکرودرم ابریژن اقدام نمود؟
در صورت وجود جوشهای فعال، خواه از نوع گره ای (nodular) باشند یا کیستیک (cystic)، میکرودرم می تواند التهاب را تشدید کند. در این مواقع یا باید از روش دیگری استفاده کرد یا تا زمانی که جوش بهبود نیافته، منتظر ماند.
2-در چه مواردی میکرودرم ابریژن منجر به تیره تر شدن پوست (هایپرپیگمنتاسیون) می شود؟
در مواردی که رنگ پوست فرد تیره باشد.
3-آیا عارضه هایپرپیگمنتاسیون که گاهی پس از میکرودرم ابریژن رخ می دهد دائمی است؟
این تغییر رنگ معمولاً به خودی خود برطرف می شود، در غیر اینصورت، پزشک ممکن است برای کمک به روند بهبودی، یک کرم موضعی یا پماد تجویز کند.
4-کلوئید (keloid scars) چیست؟
نام دیگری برای جای زخم هیپرتروفیک است که به دلیل تولید بیش از حد کلاژن در فرایند بهبود زخم ایجاد می و به شکل اسکار برجسته در پوست نمایان می شود.
5-آیا عمل میکرودرم ابریژن نیاز به بیحسی دارد؟
میکرودرم (کریستالی و الماسی) دردناک نیست، بنابراین نیازی به استفاده از بی حسی نمی باشد.
6-تعداد جلسات مورد نیاز برای عمل میکرودرم چه مدت است؟
برای کاهش چشمگیر جای جوش معمولاً چهار تا شش جلسه میکرودرم مورد نیاز است. موارد شدید ممکن است به 16 جلسه نیاز داشته باشند. از آنجا که میکرودرم ابریژن روش ملایمی است و عوارض جانبی خفیفی ایجاد می کند، لازم نیست فاصله زمانی بین جلسات طولانی باشد. معمولاً یک فاصله یک تا دو هفته ای کافی است.